1. Phân loại dự án đầu tư bằng tiêu chí về Môi trường
Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 dành riêng Mục 2 Chương IV quy định về tiêu chí môi trường để phân loại dự án đầu tư, đánh giá sơ bộ tác động môi trường. Theo đó, các tiêu chí về môi trường để phân loại dự án bao gồm:
- Tiêu chí về quy mô, công suất, loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ;
- Tiêu chí về diện tích sử dụng đất, mặt nước; quy mô khai thác tài nguyên thiên nhiên;
- Tiêu chí về các yếu tố xung quanh khu vực dự án đầu tư khai thác: dân cư, nguồn nước, đa dạng sinh học,...
Căn cứ vào các tiêu chí trên, dự án đầu tư được phân thành 4 nhóm trong đó nhóm I là dự án có nguy cơ tác động xấu đến môi trường ở mức độ cao cần thực hiện đánh giá sơ bộ tác động môi trường được hướng dẫn cụ thể tại Điều 29.
2. Phân cấp thẩm quyền quản lý nhà nước trong bảo vệ môi trường về địa phương
Khoản 3 Điều 35 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định:
“Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường đối với dự án đầu tư trên địa bàn, trừ đối tượng quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này. Bộ, cơ quan ngang Bộ có trách nhiệm phối hợp với Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nơi có dự án phải thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường đối với dự án đầu tư thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư của mình.”
Như vậy, Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 đã phân cấp thẩm quyền quản lý nhà nước trong bảo vệ môi trường về địa phương, cụ thể là giao cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chủ trì, phối hợp cùng các bộ, ban ngành liên quan. Quy định này tạo thuận lợi cho các cấp địa phương trong việc đảm bảo quản lý thống nhất công tác cấp pháp, kiểm tra, giám sát hoạt động của các dự án đầu tư cũng như phù hợp với xu hướng phân cấp về địa phương theo hệ thống pháp luật hiện hành.
3. Quy định chặt chẽ về phân loại rác thải
Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định chặt chẽ và đẩy mạnh về phân loại rác thải tại nguồn nhằm khắc phục tình khó khăn trong việc xử lý rác thải do rác chưa được phân loại, cụ thể:
- Thu phí rác thải dựa trên khối lượng hoặc thể tích thay cho việc tính bình quân theo hộ gia đình hoặc đầu người như trước đây. Rác thải sinh hoạt phải được phân làm 03 loại: chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế; chất thải thực phẩm và chất thải rắn sinh hoạt khác. Trong đó, chất thải rắn sinh hỏa từ hộ gia đình, cá nhân được tính phí theo quy định của pháp luật về giá và dựa trên khối lượng, thể tích của chất thải.
- Khoản 2 Điều 77 quy định, cơ sở thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt có quyền từ chối thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt của hộ gia đình, cá nhân nếu không phân loại, không sử dụng bao bì đúng quy định. Ngoài ra, có thể thông báo cho chơ quan có thẩm quyền để kiểm tra, xử lý theo quy định pháp luật.