Sở hữu trí tuệ ngày càng đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển của doanh nghiệp, nhất là trong giai đoạn hội nhập quốc tế như hiện nay. Các doanh nghiệp phải tìm cách sáng tạo, cải tiến, làm mới các sản phẩm của mình trở nên khác biệt để thu hút khách hàng. Việc sử dụng tri thức để tạo sự đổi mới chính là một trong những nhân tố chính tạo nên sự cạnh tranh của các doanh nghiệp. Pháp luật sở hữu trí tuệ bảo vệ chủ sở hữu khỏi những rủi ro liên quan đến các sản phẩm, tránh được việc bị “lấy cắp ý tưởng”, “chơi xấu” từ đối thủ cạnh tranh. Vậy, quyền sở hữu trí tuệ được hiểu là gì? Bảo hộ tài sản sở hữu trí tuệ quan trọng như thế nào khi tiến hành kinh doanh?
Quyền sở hữu trí tuệ là gì?
Khái niệm quyền sở hữu trí tuệ được quy định tại Khoản 1 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 (sửa đổi, bổ sung năm 2009) như sau: “Quyền sở hữu trí tuệ là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tài sản trí tuệ, bao gồm quyền tác giả và quyền liên quan đến quyền tác giả, quyền sở hữu công nghiệp và quyền đối với giống cây trồng”.
Bảo hộ sở hữu trí tuệ khi tiến hành kinh doanh bao gồm những gì?
Nhìn chung, sở hữu trí tuệ được chia thành hai nhóm chính: nhóm quyền sở hữu công nghiệp; và nhóm quyền tác giả, quyền liên quan.
Doanh nghiệp tiến hành hoạt động, tùy thuộc vào tài sản vô hình của doanh ngiệp, doanh nghiệp có thể thực hiện một số biện pháp sau:
(i) Các sản phẩm và quy trình sáng tạo có thể được bảo hộ theo sáng chế và giải pháp hữu ích;
(ii) Các kiểu dáng sáng tạo, gồm kể kiểu dáng dệt may, được bảo hộ theo kiểu dáng công nghiệp;
(iii) Thương hiệu được bảo hộ theo nhãn hiệu;
(iv) Mạch bán dẫn được bảo hộ theo thiết kế bố trí hoặc mạch tích hợp bán dẫn;
(v) Chỉ dẫn hàng hóa có chất lượng hoặc danh tiếng nhất định, gắn với xuất xứ địa lý được bảo hộ theo chỉ dẫn địa lý;
(vi) Thông tin bí mật có giá trị thương mại được bảo hộ theo bí mật kinh doanh;
(vii) Tác phầm văn hóa, nghệ thuật và văn học, kể cả phần mềm máy tính và sưu tập dữ liệu được bảo hộ quyền tác giả và quyền liên quan.
Tầm quan trọng của sở hữu trí tuệ khi tiến hành kinh doanh
Việc bảo hộ hộ các quyền sở hữu trí tuệ có ý nghĩa quan trọng trong quá trình hoạt động kinh doanh của chủ thể kinh doanh. Cụ thể:
Thứ nhất, việc bảo hộ các quyền sở hữu trí tuệ giúp chủ thể kinh doanh có căn cứ pháp lý khẳng định tài sản đăng ký bảo hộ thuộc sở hữu của mình.
Thứ hai, hạn chế tối đa việc tranh chấp với các chủ thể khác gây ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh; ngăn chặn hành vi xâm phạm.
Bằng cách đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, chủ sở hữu có lợi thế xuất phát trước các đối thủ cạnh tranh trong hoạt động sản xuất, kinh doanh trong suốt thời hạn bảo hộ. Lợi thế độc quyền một mặt ngăn không cho các đối thủ cạnh tranh sử dụng, khai thác đối tượng đăng ký, mặt khác cho phép chủ sở hữu thu lợi thông qua ưu thế độc quyền của mình.
Ngoài ra, khi các đối tượng sở hữu trí tuệ được bảo hộ thì niềm tin của người tiêu dùng cũng sẽ được tăng lên. Bởi lẽ, các sản phẩm, dịch vụ này đã được thẩm định và công nhận bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền, nên người tiêu dùng có thể yên tâm và tránh được hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng đang trôi nổi trên thị trường.