Đại lý thương mại là hoạt động thương mại, theo đó bên giao đại lý và bên đại lý thỏa thuận việc bên đại lý nhân danh chính mình mua, bán hàng hóa cho bên giao đại lý hoặc cung ứng dịch vụ của bên giao đại lý cho khách hàng để hưởng thù lao (Điều 166 Luật thương mại 2005).
Căn cứ các quy định tại Luật thương mại 2005, hợp đồng đại lý thương mại có các đặc điểm pháp lý cơ bản sau:
Thứ nhất, chủ thể của hợp đồng: Điều 167 Luật thương mại quy định:
“1. Bên giao đại lý là thương nhân giao hàng hoá cho đại lý bán hoặc giao tiền mua hàng cho đại lý mua hoặc là thương nhân uỷ quyền thực hiện dịch vụ cho đại lý cung ứng dịch vụ.
2. Bên đại lý là thương nhân nhận hàng hoá để làm đại lý bán, nhận tiền mua hàng để làm đại lý mua hoặc là bên nhận uỷ quyền cung ứng dịch vụ.”
Như vậy, bên giao đại lý và bên đại lý đều phải là thương nhân
Thứ hai, là hoạt động trung gian thương mại, bên đại lý nhân danh chính mình thực hiện giao dịch thương mại với bên thứ ba vì lợi ích của bên giao đại lý để hưởng thù lao. Bên đại lý tham gia quan hệ mua bán hàng hóa và cung ứng dịch vụ, giao kết hợp đồng với bên thứ ba không vì lợi ích của mình mà vì lợi ích của bên giao đại lý. Đây là khác biệt cơ bản nhất giữa đại lý thương mại và đại diện cho thương nhân.
Thứ ba, hình thức của hợp đồng đại lý: cơ sở làm phát sinh quan hệ đại lý thương mại là hơp đồng đại lý. Hợp đồng đại lý phải được giao kết bằng văn bản hoặc hình thức khác có giá trị pháp lý tương đương (Điều 168), dựa trên sự thống nhất ý chí giữa các bên.
Thứ tư, các hình thức đại lý theo quy định tại Điều 169 Luật thương mại bao gồm:
(i) Đại lý bao tiêu: là hình thức đại lý mà bên đại lý thực hiện việc mua, bán trọn vẹn một khối lượng hàng hoá hoặc cung ứng đầy đủ một dịch vụ cho bên giao đại lý;
(ii) Đại lý độc quyền: là hình thức đại lý mà tại một khu vực địa lý nhất định bên giao đại lý chỉ giao cho một đại lý mua, bán một hoặc một số mặt hàng hoặc cung ứng một hoặc một số loại dịch vụ nhất định;
(iii) Tổng đại lý mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ: là hình thức đại lý mà bên đại lý tổ chức một hệ thống đại lý trực thuộc để thực hiện việc mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ cho bên giao đại lý; và
(iv) Các hình thức đại lý khác do các bên thỏa thuận.