Trong bài viết này, chúng tôi đóng góp ý kiến cho dự thảo Luật Viễn thông mà chúng tôi vừa mới gửi đến.
1. Loại trừ dịch vụ trung tâm dữ liệu và dịch vụ điện toán đám mây khỏi Luật Viễn thông
Vị trí theo dự thảo Luật Viễn thông
Dự thảo Luật Viễn thông:
coi dịch vụ trung tâm dữ liệu và dịch vụ điện toán đám mây là dịch vụ viễn thông;
yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ trung tâm dữ liệu và dịch vụ điện toán đám mây trên bờ phải có giấy phép viễn thông; Và
yêu cầu nhà cung cấp dịch vụ trung tâm dữ liệu xuyên biên giới, dịch vụ điện toán đám mây ở nước ngoài ký hợp đồng với nhà cung cấp dịch vụ viễn thông Việt Nam hoặc thành lập văn phòng đại diện tại Việt Nam.
Nếu được thông qua như dự thảo hiện tại, ngay khi Luật Viễn thông sửa đổi có hiệu lực:
tất cả các nhà cung cấp dịch vụ cho thuê máy chủ trên bờ sẽ cần phải có giấy phép viễn thông;
tất cả các nhà cung cấp phần mềm trong nước cung cấp phần mềm qua internet (ví dụ: Google App Store hoặc Apple App Store) sẽ cần phải có giấy phép viễn thông;
tất cả các ứng dụng hoặc phần mềm thương mại điện tử trong nước hoạt động theo mô hình máy khách-máy chủ sẽ cần phải có giấy phép viễn thông; Và
tất cả các nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài về phần mềm xuyên biên giới, phần mềm dưới dạng dịch vụ (SaaS), cơ sở hạ tầng dưới dạng dịch vụ (IaaS) và nền tảng dưới dạng dịch vụ (PaaS) hoặc dịch vụ thương mại điện tử sẽ phải ký hợp đồng thương mại với một dịch vụ viễn thông của Việt Nam nhà cung cấp hoặc thành lập văn phòng đại diện tại Việt Nam.
Đề nghị của chúng tôi
Chúng tôi khuyến nghị nên loại bỏ tất cả các dịch vụ trung tâm dữ liệu và dịch vụ điện toán đám mây ra khỏi phạm vi áp dụng của Luật Viễn thông. Theo đó, tất cả các yêu cầu cấp phép được đề xuất trong dự thảo Luật Viễn thông nên được loại bỏ. Điều này là do:
Dịch vụ trung tâm dữ liệu/dịch vụ điện toán đám mây không phải là dịch vụ viễn thông. Cụ thể, ở góc độ kỹ thuật, dịch vụ trung tâm dữ liệu và dịch vụ điện toán đám mây là dịch vụ CNTT/phần mềm hoặc dịch vụ liên quan đến máy tính, được cung cấp đến người dùng thông qua mạng viễn thông (chủ yếu là internet). Thực tế là các dịch vụ đó được cung cấp cho người dùng qua internet hoặc mạng viễn thông không nên tự biến chúng thành dịch vụ viễn thông. Ban thư ký WTO cũng có cách giải thích tương tự khi cho rằng viễn thông có thể được sử dụng như một “phương tiện phân phối” cho nhiều dịch vụ khác và các nhà cung cấp dịch vụ đó như dịch vụ máy tính không sở hữu hoặc vận hành mạng của mình mà chỉ là “người sử dụng” mạng viễn thông và dịch vụ, không phải “nhà cung cấp” (2) Theo Cam kết WTO của Việt Nam, Việt Nam đã đồng ý rằng “Máy tính và các dịch vụ liên quan” (CPC 84) bao gồm các chức năng chính của dịch vụ điện toán đám mây (ví dụ: xử lý dữ liệu, lưu trữ dữ liệu, lưu trữ dữ liệu và cơ sở dữ liệu dịch vụ). Vì vậy, việc đưa dịch vụ điện toán đám mây thành dịch vụ viễn thông là không phù hợp với cam kết của Việt Nam với WTO.
Hiện đã có luật điều chỉnh dịch vụ điện toán đám mây và dịch vụ trung tâm dữ liệu. Luật Công nghệ thông tin 2006 đã quy định dịch vụ điện toán đám mây và dịch vụ trung tâm dữ liệu dưới dạng hoạt động đầu tư hoặc kinh doanh. Luật An ninh mạng 2018 đã quy định các dịch vụ điện toán đám mây và dịch vụ trung tâm dữ liệu về an ninh, an toàn. Theo đó, việc mở rộng phạm vi điều chỉnh của Luật Viễn thông sang dịch vụ điện toán đám mây, dịch vụ trung tâm dữ liệu sẽ dẫn đến chồng chéo, dư thừa quy định. Nếu Quốc hội thấy cần bổ sung quy định thì chúng tôi đề nghị sửa Luật Công nghệ thông tin hoặc Luật An ninh mạng.
Việc đưa ra các điều kiện mới, yêu cầu cấp phép mới là phù hợp với Nghị quyết của Bộ Chính trị về cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam đã ban hành Nghị quyết 52-NQ/TW quy định một số chính sách tạo thuận lợi cho cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Đặc biệt, Bộ Chính trị đã quyết định khung pháp lý phải được điều chỉnh để tạo “điều kiện thuận lợi” cho quá trình chuyển đổi số của quốc gia và phát triển sản phẩm, dịch vụ dựa trên công nghệ số, Internet và không gian mạng. Điện toán đám mây và trung tâm dữ liệu là một trong những yếu tố then chốt cho quá trình chuyển đổi số của quốc gia và cho sự phát triển của các sản phẩm và dịch vụ dựa trên công nghệ số, Internet và không gian mạng. Rõ ràng, việc yêu cầu mọi nhà cung cấp dịch vụ điện toán đám mây và dịch vụ trung tâm dữ liệu phải có giấy phép bổ sung và tuân thủ các nghĩa vụ bổ sung không phải là điều kiện thuận lợi theo yêu cầu của nghị quyết của Bộ Chính trị.
Việc các nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài yêu cầu ký hợp đồng với nhà cung cấp dịch vụ viễn thông Việt Nam là không phù hợp với Cam kết của Việt Nam về dịch vụ viễn thông trong WTO (xem 2).
2. Điều kiện tiếp cận thị trường đối với việc cung cấp dịch vụ viễn thông qua biên giới