Vào tháng 12 năm 2020, Chính Phủ đã ban hành một trong những Nghị định toàn diện nhất, Nghị định 155/2020/NĐ-CP thi hành Luật Chứng khoán 2019. Trong bài viết này, chúng tôi đề cập đến các vấn đề mới liên quan đến các công ty đại chúng ở Việt Nam.
Các cuộc họp của Đại Hội Đồng Cổ Đông (ĐHĐCĐ) - Nghị định 155/2020/NĐ-CP giờ đây yêu cầu thành viên Hội Đồng Quản Trị (HĐQT) và Ban Kiểm Soát tham dự các cuộc họp ĐHĐCĐ thường niên để trả lời các câu hỏi của cổ đông (nếu có). Trường hợp khẩn cấp mà thành viên HĐQT và Ban Kiểm Soát không tham dự được thì thành viên đó phải báo cáo bằng văn bản với HĐQT và Ban Kiểm Soát.
Đại diện tổ chức kiểm toán của công ty đại chúng cũng có trách nhiệm tham dự cuộc họp ĐHĐCĐ thường niên của công ty, nếu có các khoản ngoại trừ trọng yếu về báo cáo tài chính đã được kiểm toán hàng năm của công ty.
Thông tin của các ứng cử viên cho HĐQT - Ngoài thông tin về họ tên, ngày tháng năm sinh, trình độ chuyên môn, Nghị định 155/2020/NĐ-CP còn yêu cầu công ty đại chúng và các ứng cử viên HĐQT phải công khai thông tin về các chức danh quản lý khác (bao gồm cả chức danh thành viên HĐQT tại công ty khác), và các lợi ích có liên quan tới công ty và các bên liên quan của công ty của các ứng cử viên.
Số lượng thành viên HĐQT độc lập trong các công ty niêm yết - Nghị định 155/2020/NĐ-CP bỏ đi quy định cơ cấu HĐQT phải đảm bảo cân đối giữa các thành viên có kiến thức và kinh nghiệm về pháp luật, tài chính, lĩnh vực hoạt động kinh doanh của công ty và phải xét yếu tố giới tính.
Trước đây, số lượng thành viên HĐQT độc lập của một công ty niêm yết phải chiếm ít nhất một phần ba tổng số thành viên HĐQT. Nghị định 155/2020/NĐ-CP hiện quy định chính xác số lượng thành viên HĐQT độc lập cần có trong một công ty niêm yết như sau: (i) có tối thiểu 01 thành viên độc lập, trong trường hợp có từ 03 đến 05 thành viên HĐQT; (ii) có tối thiểu 02 thành viên độc lập, trong trường hợp có từ 06 đến 08 thành viên HĐQT; và (iii) có tối thiểu 03 thành viên độc lập, trong trường hợp có từ 09 đến 11 thành viên HĐQT.
Thêm nghĩa vụ cho các thành viên HĐQT - Các nghĩa vụ của thành viên HĐQT được quy định theo Nghị định 155/2020/NĐ-CP tương tự như các nghĩa vụ được quy định tại Nghị định 71/2017/NĐ-CP, nhưng có thêm một nghĩa vụ mới: thành viên Hội Đồng Quản Trị phải báo cáo HĐQT tại cuộc họp gần nhất về các giao dịch giữa: (i) (a) công ty đại chúng, công ty con hoặc công ty do công ty đại chúng đó kiểm soát trên 50% trở lên vốn điều lệ, và (b) thành viên HĐQT đó và những người có liên quan của họ; và (ii) (a) công ty đại chúng, và (b) các công ty mà trong đó thành viên HĐQT là thành viên sáng lập hoặc là người quản lý doạnh nghiệp trong vòng ba năm gần nhất trước thời điểm giao dịch.
Thành viên HĐQT độc lập của một công ty niêm yết phải lập báo cáo riêng về tình hình hoạt động của công ty. Yêu cầu này có thể đặt ra nhiều trách nhiệm hơn đối với một thành viên HĐQT độc lập trong một công ty niêm yết.
Thêm nghĩa vụ cho HĐQT - Nghị định 155/2020/NĐ-CP cũng quy định nhiều trách nhiệm và nghĩa vụ hơn cho toàn bộ Hội Đồng Quản Trị. Cụ thể, HĐQT phải, bên cạnh các nghĩa vụ khác, (i) giám sát và ngăn ngừa xung đột lợi ích của các thành viên HĐQT, thành viên Ban Kiểm Soát, Tổng Giám Đốc (Giám Đốc) và những người quản lý khác, bao gồm cả việc sử dụng tài sản của công ty sai mục đích và lạm dụng các giao dịch với bên liên quan; và (ii) bổ nhiệm một người phụ trách quản trị công ty.
Quy định về Ủy Ban Kiểm Toán và Ban Kiểm Soát - Trong khi Nghị định 71/2017/NĐ-CP không quy định về Ủy Ban Kiểm Toán thì Nghị định 155/2020/NĐ-CP bao gồm các quy định chi tiết về thành phần, quyền và nghĩa vụ của Ủy Ban Kiểm Toán của một công ty đại chúng. Bên cạnh những quy định khác, (i) Ủy Ban Kiểm Toán phải có ít nhất hai thành viên, với Chủ Tịch là thành viên HĐQT độc lập và các thành viên khác phải là các thành viên HĐQT không điều hành; và (ii) Ủy Ban Kiểm Toán phải có Quy Chế Hoạt Động riêng được HĐQT thông qua.
Ban Kiểm Soát - Theo Nghị định 155/2020/NĐ-CP, (i) Trưởng Ban Kiểm Soát chỉ cần có bằng đại học trong một số chuyên ngành có liên quan và không cần phải là kế toán hoặc kiểm toán viên chuyên nghiệp toàn thời gian tại công ty, trừ trường hợp điều lệ công ty có quy định khác; và (ii) Ban Kiểm Soát cũng phải có Quy Chế Hoạt Động riêng được ĐHĐCĐ thông qua.
Những thay đổi về yêu cầu công bố thông tin - Ngoài tiền lương của Tổng Giám Đốc (Giám Đốc) và những người quản lý khác, thù lao của từng thành viên HĐQT hiện phải được thể hiện thành một mục riêng trong báo cáo tài chính hàng năm của công ty và phải được báo cáo lên ĐHĐCĐ tại cuộc họp thường niên.
Nghị định 155/2020/NĐ-CP bỏ đi quy định công ty đại chúng phải có ít nhất một nhân viên công bố thông tin. Người đại diện theo pháp luật hoặc người được ủy quyền công bố thông tin của công ty có thể công bố thông tin của công ty.
Giao dịch với các bên liên quan (GDVCBLQ) giữa các công ty đại chúng với các cổ đông và người quản lý - Ngoài các GDVCBLQ được quy định trong Nghị định 71/2017/NĐ-CP, Nghị định 155/20200/NĐ-CPyêu cầu phải có chấp thuận của ĐHĐCĐ đối với một loạt giao dịch trong vòng 12 tháng kể từ giao dịch đầu tiên có giá trị ít nhất bằng 35% tổng tài sản giữa (1) công ty đại chúng và (2) thành viên HĐQT, thành viên Ban Kiểm Soát, Tổng Giám Đốc (Giám Đốc), người quản lý khác và người có liên quan của các đối tượng này; hoặc cổ đông, người đại diện theo ủy quyền của cổ đông sở hữu trên 10% tổng số cổ phần phổ thông của công ty và những người có liên quan của họ; hoặc các doanh nghiệp liên quan đến các đối tượng quy định tại Điều 164.2 Luật Doanh Nghiệp 2020. Hợp đồng, giao dịch vay, bán tài sản có giá trị lớn hơn 10% tổng giá trị tài sản được ghi trong báo cáo tài chính gần nhất giữa công ty đại chúng với cổ đông sở hữu từ 51% tổng số cổ phần có quyền biểu quyết trở lên hoặc những người có liên quan của cổ đông đó sẽ phụ thuộc vào sự chấp thuận của ĐHĐCĐ của công ty đại chúng.