Đại diện trái chủ (Đại diện người sở hữu trái phiếu) được định nghĩa trong Nghị định 155/2020 là thành viên lưu ký của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam hoặc công ty quản lý quỹ được chỉ định hoặc lựa chọn để “đại diện” cho quyền lợi của trái chủ. Tuy nhiên, không rõ đại diện của trái chủ là đại diện theo pháp luật hay đại diện theo ủy quyền của trái chủ.
Tính chất pháp lý của vai trò đại diện trái chủ là khá quan trọng. Ví dụ, nếu đại diện của trái chủ là đại diện hợp pháp của trái chủ thì trái chủ không thể trực tiếp thực hiện các quyền của mình theo các điều khoản của trái phiếu. Mặt khác, nếu đại diện của trái chủ chỉ là đại diện được ủy quyền của trái chủ thì về mặt kỹ thuật, trái chủ vẫn có thể trực tiếp thực hiện các quyền của mình theo các điều khoản của trái phiếu.
Đầu tiên, mối quan hệ giữa đại diện của trái chủ và trái chủ phải là mối quan hệ đại lý. Điều này là do:
· Theo Bộ luật Dân sự 2015, quan hệ đại lý được xác lập khi cá nhân, pháp nhân nhân danh, vì lợi ích của cá nhân, pháp nhân khác để giao kết, thực hiện giao dịch dân sự. Mặc dù Nghị định 155/2020 không sử dụng chính xác từ ngữ của Bộ luật Dân sự 2015, mà sử dụng từ “đại diện” (đại diện) và “lợi ích” (quyền lợi); Và
· Nghị định 155/2020 cũng quy định đại diện trái chủ sẽ “thay mặt” trái chủ thực hiện biện pháp bảo đảm trong trường hợp trái phiếu được bảo đảm.
Một mặt, do vai trò của đại diện trái chủ đã được quy định trong văn bản pháp luật (tức là Nghị định 155/2020), nên có thể cho rằng đại diện trái chủ nên là đại diện hợp pháp của trái chủ. Tuy nhiên, cách hiểu này không phù hợp với một số quy định của pháp luật. Đặc biệt,
· Nếu trái chủ là một cá nhân thì danh sách những người đại diện hợp pháp tiềm năng của một thể nhân theo Bộ luật Dân sự 2015 (ví dụ: cha mẹ của con cái họ, người giám hộ hoặc người được tòa án chỉ định) không bao gồm đại diện của trái chủ; Và
· Nếu trái chủ là công ty thì theo Luật Doanh nghiệp 2020, người đại diện theo pháp luật của công ty phải là cá nhân được ghi thông tin chi tiết trong Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (ERC) của công ty. Đại diện của trái chủ là một tổ chức có thông tin chi tiết không được ghi trong ERC của trái chủ là một công ty.
Theo đó, cách hiểu hợp lý hơn là đại diện trái chủ là đại diện được ủy quyền của trái chủ. Giải thích này không phải là không có vấn đề. Ví dụ, không có văn bản ủy quyền nào được ký bởi trái chủ để ủy quyền cho đại diện của trái chủ làm đại diện theo ủy quyền của trái chủ. Đại diện trái chủ thường chỉ ký hợp đồng với tổ chức phát hành trái phiếu mà đại diện trái chủ chấp nhận làm đại diện trái chủ. Vai trò của đại diện trái chủ cũng được đưa vào các điều khoản của trái phiếu. Không rõ liệu một thỏa thuận như vậy có thể cấu thành sự ủy quyền của trái chủ cho đại diện của trái chủ hay không.